De energiecrisis in 2022 heeft aangetoond dat een hoog energieverbruik huishoudens kwetsbaar maakt voor prijsstijgingen. Het gemiddelde Nederlandse huishouden betaalt ongeveer 5 procent (CBS, 2023) van het besteedbare inkomen aan de energierekening, dit komt neer op gemiddeld €189 euro per maand inclusief subsidies en belastingkortingen. De exacte hoogte van de kosten is sterk afhankelijk van het verbruik dat beïnvloed wordt door de energieprijzen, de huishoudenssamenstelling en het energielabel.

De energieprijzen zijn in de afgelopen jaren hard gestegen. Waar deze tot 2020 min of meer de inflatie volgden, heeft de Oekraïne oorlog vanaf februari 2022 gezorgd voor een forse piek in de prijzen van met name aardgas. Hoewel de prijzen in 2023 weer iets daalden, lagen deze in 2024 nog altijd 90 procent hoger dan in 2015. Doordat de prijzen voor stadsverwarming gekoppeld zijn aan de gasprijs is deze automatisch meegestegen. De elektriciteitsprijzen tonen een stabieler beeld. Door de energietransitie wordt steeds meer elektriciteit duurzaam opgewekt. Hierdoor ligt de ontwikkeling van de elektriciteitsprijs zelfs onder die van de algemene inflatie (CBS, 2025).

De samenstelling van het huishouden is een tweede belangrijke factor voor de energielasten. Cijfers van het Nibud tonen aan dat een vierpersoonshuishouden in een gemiddelde rijtjeswoning ongeveer 50 procent hogere energielasten heeft dan een eenpersoonshuishouden in een appartement. Het verbruik per persoon daalt wel aanzienlijk bij grotere huishoudens. Naast de samenstelling van het huishouden zal ook de manier waarop energie verbruikt wordt sterk verschillen tussen huishoudens. Zo kan het opladen van een elektrische auto, het gebruik van onzuinige apparatuur (zoals oude koelkasten of wasdrogers), de aanwezigheid in de woning en de gewenste binnentemperatuur het energieverbruik sterk beïnvloeden.

De derde factor is het energielabel. Bij gelijke huishoudenssamenstelling en gelijke prijzen zullen de variabele energielasten van een woning met label D bij verduurzaming naar label A met circa 25 procent dalen. Bij verduurzaming van D naar Paris Proof (label A+++) zal het zelfs om circa 50 procent lagere lasten gaan. Per maand komt dit neer op €80 tot €140 lagere variabele maandlasten op basis van de gemiddelde energieprijzen in 2024. Hierbij kunnen nog extra besparingen behaald worden door het inzetten van zonnepanelen. Aanvullend zal er voor woningen die naar Paris Proof worden verduurzaamd nog een besparing zijn op de netbeheerkosten van circa €20 per maand aangezien een gasaansluiting niet meer nodig is. Naast lagere energielasten genieten huishoudens bovendien van meer comfort. Een goed geïsoleerde woning heeft minder schommelingen in temperatuur en vernieuwde installaties zorgen voor een beter binnenklimaat . Ten slotte zullen bij veel verduurzamingsprojecten ook andere zaken aangepakt worden in de woning zoals cosmetisch onderhoud aan badkamers, keukens en de algemene ruimten.