ZORGVASTGOED
Keypoints
- Transactievolume verbetert, aanvangsrendementen stabiel
- Het Hoofdlijnenakkoord belooft verbetering, vraagtekens bij de haalbaarheid
- Meer geclusterde ouderenwoningen cruciaal
- Huisartsenketen Co-Med failliet
- Buurtdokters voor verbetering huisartsenzorg
Transactievolume verbetert, aanvangsrendementen stabiel
In het tweede kwartaal van 2024 steeg het beleggingsvolume in zorgvastgoed naar € 194 miljoen, wat een duidelijke verbetering is ten opzichte van het eerste kwartaal en ook duidelijk meer is dan in hetzelfde kwartaal van 2023. Het cumulatieve investeringsvolume voor 2024 bedroeg ultimo het tweede kwartaal € 275 miljoen, wat nog steeds onder het historische gemiddelde ligt. De ontwikkeling in het tweede kwartaal laat zien dat de aanhoudende interesse van beleggers geconcretiseerd is in transacties. Er waren dit kwartaal relatief veel transacties in het particuliere woonzorgsegment.
BELEGGINGSVOLUME (IN MILJARDEN €)
Bron: CBRE (2015-2018), Capital Value (2019-2023), bewerking door Achmea Real Estate
Vorig kwartaal werd wegens een zeer beperkt aantal transacties uitgegaan van stabilisering van de prime aanvangsrendementen. Dit beeld wordt in het tweede kwartaal bevestigd. Deze stabilisering werd al langzaam zichtbaar in de afgelopen kwartalen. Op jaarbasis zijn de aanvangsrendementen nog maar zeer beperkt opgelopen. Ten opzichte van de piek in 2022 zijn aanvangsrendementen van zorgvastgoed circa 60 tot 70 basispunten opgelopen.
VERANDERING BRUTO AANVANGSRENDEMENT Q2-2024 (IN %-PUNT)
Bron: Capital Value (2023), bewerking door Achmea Real Estate
Dit past ook bij het beeld van waarderingen en taxaties die een stabilisering of stijging door huurgroei laten zien. Met verbeterende macro-economische vooruitzichten, zoals lagere inflatie en de eerste aangekondigde renteverlaging, verwachten we dat investeerders geleidelijk de transactieactiviteit zullen hervatten. De spread van de netto rendementen, ofwel de net operating income yield, is na een scherpe daling in 2022 in 2023 gestabiliseerd. De spread tussen de 10-jarige Nederlands staatslening en de net operating income yield (NOIY) van zorgvastgoed bedroeg circa 2,5 procent.
SPREIDING RENDEMENT OP NETTO INKOMSTEN EN 10-JARIGE NL-SE STAATSOBLIGATIE (%)
Bron: MSCI Netherlands Quarterly Property Index, Oxford Economics, bewerking door Achmea Real Estate
Het hoofdlijnenakkoord belooft verbetering, vraagtekens bij de haalbaarheid
Het nieuwe Hoofdlijnenakkoord 'Hoop, Lef en Trots' van de coalitie PVV, VVD, NSC en BBB introduceert diverse beleidsmaatregelen die impact kunnen hebben op de zorgvastgoedmarkt:
- Versterking eerstelijnszorg: Er wordt ingezet op verbetering van samenwerking tussen huisartsen, wijkverpleging en mantelzorgers, wat gunstig is voor investeringen in zorgvastgoed gericht op eerstelijns gezondheidscentra.
- Spoedzorg uit marktwerking: De coalitie wil spoedzorg uit de marktwerking halen en streekziekenhuizen behouden. Hoewel dit niet direct relevant is voor zorgvastgoedbeleggingen, blijft het segment van klinieken en gespecialiseerde zorg onaangetast.
- Doorlichting cure en care: Het evalueren van de effectiviteit van zorg kan invloed hebben op zorgaanbieders, maar heeft geen directe impact op de visie op zorgvastgoedbeleggingen, die gericht blijft op betrouwbare huurders in primaire zorg.
- Investeringen in ouderenzorg: De geplande investeringen van € 600 miljoen per jaar vanaf 2027 in betere ouderenzorg kunnen leiden tot uitbreiding van intramurale zorgplekken, wat potentiële groeimogelijkheden biedt voor zorgvastgoedbeleggingen.
- Verlaging eigen risico: De verlaging van het eigen risico naar € 165 in 2027 zal naar verwachting leiden tot een stijgende zorgvraag en daarmee tot een groei van zorgbanen. Dit kan indirect leiden tot een stijgende vraag naar zorgvastgoed.
Het hoofdlijnenakkoord van de nieuwe coalitie heeft gemengde reacties opgeroepen binnen de zorgsector. Positieve geluiden zijn er over de focus op personeelstekorten en de verlaging van het eigen risico. Echter, veel organisaties uiten zorgen over het gebrek aan financiële onderbouwing voor belangrijke ambities zoals preventie en het verkleinen van gezondheidsverschillen. Zonder deze onderbouwing vreest men dat de uitvoering van de plannen in gevaar komt.
BORDESFOTO VAN HET KABINET-SCHOOF
Beeld: Valerie Kuypers
Meer geclusterde ouderenwoningen cruciaal
Net als op de meeste plaatsen in Nederland is er ook in Amsterdam een groeiende behoefte aan woningen die geschikt zijn voor ouderen, met name door de sterke vergrijzing die verwacht wordt. De gemeente heeft ambitieuze plannen om het aantal geclusterde ouderenwoningen, zoals de 'Lang Leven Thuisflats', uit te breiden. Tegen 2030 wil Amsterdam dertig van deze complexen gerealiseerd hebben. Deze flats worden aangepast om zorg aan huis te faciliteren, waardoor ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen in een veilige en sociale omgeving.
De landelijke context laat zien dat er een groot tekort aan geschikte woningen voor ouderen is. Het kabinet streeft naar de bouw van 290.000 woningen voor ouderen tot 2030, maar de huidige bouwplannen blijven ver achter bij deze ambitie. Slechts een klein percentage van de nieuwe woningen is momenteel bestemd voor ouderen, terwijl de vraag snel toeneemt door de vergrijzing. Een belangrijke uitdaging vormen de belemmeringen in de nieuwbouwsector, zoals stijgende bouwkosten, gebrek aan geschikte bouwlocaties en complexe vergunningprocedures. Daarnaast spelen ook financiële reguleringsmaatregelen een rol, zoals de gemaximeerde huur voor vrije sector woningen, die investeringen in zorgvastgoed kunnen belemmeren.
Het Zorginstituut benadrukt het belang van passende woonzorgvormen om de druk op verpleeghuizen te verminderen. Niet alle ouderen met een zorgindicatie hebben intensieve verpleeghuiszorg nodig; velen kunnen geholpen worden met geschikte woningen waar zorg aan huis geboden wordt of in geclusterde woonvormen met begeleiding en dagbesteding. Hoewel licht dalend, blijft met ruim 23.000 wachtenden de druk op de wachtlijsten voor huisvesting met Wlz-zorg hoog.
GECLUSTERDE OUDERENWONINGEN EN INTRAMURALE ZORGWONINGEN IN DE MAKROON - AMSTERDAM
Bron: Achmea Real Estate
WACHTENDEN OP HUISVESTING MET WLZ-ZORG (Q3-2020 = 100)
Bron: Zorginstituut Nederland (2024), bewerking door Achmea Real Estate
Huisartsenketen Co-Med failliet
In het tweede kwartaal kwamen de ontwikkelingen rondom huisartsenketen Co-Med in een stroomversnelling. Nadat in april al het callcenter van Co-Med failliet werd verklaard, volgde al snel een aanwijzing van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) om de bezetting en bereikbaarheid te verbeteren. In juni werd de keten in gebreke gesteld door zorgverzekeraars en werd uiteindelijk de overeenkomst tussen zorgverzekeraars en Co-Med opgeschort. Co-Med gaat zelf het faillissement aanvragen. Ondertussen zijn IGJ, NZa en Zorgverzekeraars actief bezig met korte- en langetermijnoplossingen voor patiënten. Deze hele situatie laat zien in welke spagaat de huisartsenzorg zit. Ondanks een groeiend aantal huisartsen willen jongere huisartsen over het algemeen minder uren werken dan de oudere generatie en ontlopen ze als waarnemer of in dienst van een keten de administratieve rompslomp van het praktijkhouderschap. De behoefte aan schaalvergroting en efficiëntie is onontkoombaar. Het Ministerie van VWS, de zorgautoriteiten, zorgverzekeraars en specialisten zijn het erover eens dat de zorg anders georganiseerd moet worden om toekomstbestendig te blijven. Co-Med is een van de pioniers op dit gebied maar heeft laten zien dat het in deze fase niet goed is gegaan. Eigenaren van zorgvastgoed met Co-Med als huurder zullen nieuwe huurovereenkomsten moeten sluiten met opvolgende huisartsen. Bij marktconforme verhuur zal de uiteindelijke impact op huurstromen beperkt zijn, wat niet wegneemt dat er een periode van onzekerheid en actief management vereist is.
FAILLISSEMENTEN GEZONDHEIDSZORG (2 KWARTALEN VOORTSCHRIJDEND GEMIDDELDE)
Bron: CBS (2024), bewerking door Achmea Real Estate
Buurtdokters voor verbetering huisartsenzorg
Een alternatief en veelbelovend voorbeeld om de huisartsenzorg te verbeteren is het initiatief van Buurtdokters. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis heeft besloten Buurtdokters financieel te ondersteunen om de huisartsenzorg in hun kernregio's te versterken. Deze samenwerkingsovereenkomst is een stap richting duurzame verbetering van de huisartsenzorg, met specifieke aandacht voor het aantrekkelijker maken van het praktijkhouderschap voor jonge artsen.
Buurtdokters biedt praktische ondersteuning aan huisartsen, waardoor zij minder worden belast met administratieve taken en meer tijd kunnen besteden aan directe patiëntenzorg. De investering van Zilveren Kruis komt samen met een eerder initiatief van Buurtzorg, waarbij zij € 900.000 investeren in Buurtdokters. Dit partnerschap tussen Buurtzorg en Buurtdokters illustreert een gedeelde visie op het transformeren van de zorg, waarbij efficiëntie en kwaliteit voorop staan. Buurtzorg brengt expertise in vanuit hun ervaring in wijkverpleging, waardoor Buurtdokters kan profiteren van synergiën en mogelijkheden tot verdere groei.
MEDISCH CENTRUM IEPENHOF - WOERDEN
Bron: Achmea Real Estate
Vooruitblik
De aanvangsrendementen zijn gestabiliseerd en hier en daar is er al ruimte voor een kleine verkrapping van de yields. Samen met het aantrekkende investeringsvolume lijkt de weg naar geleidelijk herstel van de beleggingsmarkt voor zorgvastgoed open te liggen. Omdat de macro-economische factoren zich ook geleidelijk herstellen en institutionele beleggers maar beperkte investeringsruimte hebben, zal er geen sprake zijn van een snelle ommezwaai. Het herstel zal traag gaan, mede omdat de door beleggers gewenste investeringsproposities schaars blijven. Niettemin blijven de vooruitzichten van de marktvraag van zorgvastgoedgebruikers positief.
Deel deze pagina